Periton Diyaliz Tedavisi
Böbreklerimiz tamamen ya da büyük ölçüde çalışamaz hale geldiğinde uygulanan bir diyaliz tedavisi yöntemidir. Periton: Vücudumuzun karın boşluğunda bulunan, karın duvarını ve organları saran bir zardır. Periton Diyalizi: (PD) Karın boşluğuna küçük bir ameliyat ile yerleştirilen, bükülebilen ince, yumuşak, silikondan yapılmış kalıcı bir tüp (kateter) aracılığıla ve karın boşluğuna verilen özel temizleme sıvısı ile yapılır. Diyalizat adı verilen ve değişik tipleri bulunan temizleme sıvısı periton diyalizi kateteri aracılığıyla karın içine verilir. Periton zarında, kılcal damarlar içindeki kanda bulunan zararlı maddeler ve fazla sıvı bu zar aracılığıyla diyalizat sıvısı adı verilen sıvıya geçer. Belli bir süre sonra bu sıvı boşaltılarak zararlı maddeler vücuttan uzaklaştırılmış olur. Ardından karın içine yeni bir diyalizat doldurularak diyaliz işlemine devam edilir. 2 tip periton diyaliz tedavi uygulaması vardır.
Sürekli Ayaktan Periton Diyalizi (SAPD) b. Aletli Periton Diyalizi (APD) Sürekli Ayaktan Periton Diyalizi (SAPD): En yaygın kullanılan periton diyaliz şeklidir. Herhangi bir makine yardımı olmadan uygulanır. Diyaliz, belirli aralıklarla değişim işlemlerini kapsar. Bir değişim işlemi boşaltım, dolum ve bekletme aşamalarından oluşur. Karın içerisine periton diyalizi kateteri aracılığıyla verilen sıvı bir kaç saat karında kaldıktan sonra boşaltılır, ardından yeni bir diyalizat sıvısı verilerek bu işlem tedavi planına göre günde ortalama 4-5 kez hasta tarafından uygulanır.
Aletli Periton Diyalizi (APD): Bir makine yardımı ile uygulanan diyaliz tedavisi yöntemidir. Makine otomatik olarak karına sıvıyı verip ayarlandığı süre sonunda boşalmasını sağlayıp tekrar doldurmaktadır. Makine hastaya gece bağlanarak uyurken diyaliz yapılmasını sağlar. Kişi uyurken gece boyunca (8-10 saat) makine karın boşluğuna diyaliz sıvısını verir, bekletir ve boşaltır. Kişinin durumuna göre tedavide değişiklik yapılabilir. Periton Diyalizinin iyi yönleri: Hasta, periton diyaliz hemliresi tarafından kendisine eğitim verildikten sonra tedavisini kendisi yapabilir, hastanın bağımlılığı azalır. Eğitimi basit ve süresi kısadır. Gıda sıvı alımı serbesttir. Tansiyon kontrolü daha iyisağlanabilmektedir. İşlem esnasında kan kaybı görülmez. Kalp ve damar sistemine yüklenme az olduğundan, özellikle yaşlı hastalarda ve çocuklarda tercih edilen bir tedavi şeklidir. Peritondiyalizi, hastanın günlük yaşantısına devamlılık sağlar. (Okul,iş,seyahat,tatil imkanı)
Periton Diyalizinin sorun oluşturabilecek yönleri: Sürekli Ayaktan Periton Diyalizi (SAPD) de günde 4-5 değişim yapmak gerekir. Hastanın karnında sürekli bir kateter kalmaktadır. Aletli Periton Diyalizi (APD)’de hasta gece boyunca makineye bağlı kalmaktadır.
İstenmeyen yan etkileri nelerdir;Protein kaybı, beslenme bozukluğu,tansiyondüşüklüğü,omuz,sırt,baş,göğüs,bel ve karın ağrıları olabilmekte, bulantı-kusma, hazımsızlık,fıtık oluşumu( göbek,kasık), sızıntı (ciltte, karında,nadiren akciğer zarında), iştahsızlık, şişmanlık, kan yağlarında ve/veya kan şekerinde yükselme olabilmekte, periton diyaliz sıvısının içe ve dışa akışı ile ilgili sorunlarla (fibrin tıkacı,kateter ucunun pozisyonunun kötü olması vb.) diyalizat kaçakları ile karşılaşabilmekte, enfeksiyon riski oluşabilmekte, bu enfeksiyonlar katetere bağlı olabilen enfeksiyonlar olup, kateter çıkış yeri enfeksiyonu yada Peritonit dediğimiz karın zarı iltihabı gibi enfeksiyonlardan bahsediyoruz ki,bu yan etkiler önemlilerdir. Peritonit dediğimiz karın zarı iltihabı,bulantı,kusma,ateş,karınağrısı,tedavinin yapılamaması gibi sorunlara yol açabilir ve hastaneye yatmanız gerekebilir. Bazen sık tekrarlayan iltihaplarda kronikleşme olabilir ve sonlandırmak gerekebilir. Uzun süreli tedavi sırasında bazen de periton zarınızda sertleşme gelişebilir. Bu durumda periton diyalizine son vermek gerekebilir.
Yapılan tetkiklerde sıvıyı geri alışınızda problem(ultrafiltasyon yetersizliği) varsa ya da karın zarınızın maddeleri temizlemesinde yetersizlik tespit edilirse doktorunuz tedaviyi sonlandırıp hemodiyaliz geçmenizi önerir. Periton diyaliz tedavisinin herhangi bir döneminde kateter çalışmayabilir, ya da kateter yer değiştirebilir, bu durumda kateterinizin değiştirilmesi ve yine kısa süreli hemodiyalize girmeniz gerekebilir.