Böbrek Nakli
Böbrek yetmezliği son evresine ulaştığında artık hastaların önünde iki seçenek kalır; diyaliz ya da böbrek nakli. Böbrek nakli, canlı ya da beyin ölümü gerçekleşmiş birinden alınan organın böbrek yetmezliği olan hastaya nakledilmesidir.
Böbrek nakli, son dönem böbrek yetersizliğine erişmiş her hasta için ilk olarak değerlendirilmesi gereken bir tedavi seçeneğidir. Hastaya hem yaşam kalitesi hem de yaşam süresi açısından azımsanmayacak avantajları vardır. Eğer hasta nakil için uygun bir aday değil ise o zaman diğer tedavi seçenekleri olan, hemodiyaliz ya da periton diyalizine hasta yönlendirilmelidir. Dolayısıyla son dönem böbrek yetersizliğine ulaşmış her hasta böbrek nakli için bir adaydır.
Elbette uygun bir aday olup olamayacağına iyi bir nakil ekibinin değerlendirilmesi ile karar verilir.
Şeker hastalığı, nakil operasyonu için bir engel değildir. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de son dönem böbrek yetersizliğinin en başta gelen sebebi diyabettir. Nakil olmuş hastaların büyük bir çoğunluğu diyabetiktirler.
Hastanın hepatit B ya da C olması durumunda, bu virüsler vücutta aktif ise, etkin viral tedavi sonrasında hastalar nakil için değerlendirilebilir. Ancak bu virüsler ileri karaciğer yetersizliğine yol açmış ise o zaman öncelikle karaciğer nakli için hastalar adaydırlar.
KAÇ ÇEŞİT NAKİL VARDIR
1.KADAVRADAN BÖBREK NAKLİ
Kadavradan böbrek nakli kavramı, hayatını kaybetmiş bir bireyden alınan organın nakledilmesi işlemidir. Organ nakli sayısının artırılmasında ilk hedef kadavradan yapılan organ nakli sayısını arttırmak olmalıdır. Kadavranın tanımlanması, bakımı, aile görüşmesi ve organ alımı acil serviste başlayıp ameliyathanede biten iyi bir organizasyon işidir. Bu anlamda, organ nakli koordinatörleri hem toplumun organ bağışı konusunda eğitimi, hem de aile ile görüşme ve organın bağışlanması konularında anahtar role sahiptir.
Dünyada böbrek nakillerinin çoğunluğunu kadavradan alınan böbrek nakilleri oluşturmaktadır. Ülkemizde ise bunun tersine kadavradan nakiller toplam rakamın ancak % 20-30’unu oluşturmaktadır. Organ nakli sayısını artırmanın birinci yolu kadavradan alınan organ sayısını artırmaktır. Bunu sağlamanın tek yolu da eğitimli organ nakli koordinatörlerinin çalıştığı ve ekip zihniyetinin ön planda tutulduğu bir organ nakli koordinasyonu ile mümkündür.
Bekleme Listesi
Günümüzde, hemen hemen tüm ülkelerde artan böbrek yetmezliği hasta sayısını karşılayacak oranda kadavradan organ bulunamamaktadır. Ülkemiz kadavradan organ temininde ne yazık ki son sıralarda bulunmaktadır. 2009 yılı verilerine göre 55.000 civarında diyaliz hastası bulunan ve her yıl ortalama 6.000 yeni diyaliz hastasının saptandığı bir yerde yıllık ortalama 2000 böbrek nakli gerçekleşmektedir. Bu nakil bekleyenlerin ortalama % 8-10’unun her yıl hayatını kaybedeceği düşünülürse olayın vehameti daha da ortaya çıkmaktadır.
2) CANLI VERİCİ BÖBREK NAKLİ
Başarılı bir böbrek nakli tıbbi, psikolojik ve sosyal yönden Son Dönem Böbrek Yetmezliği olan hastaların en iyi tedavi yöntemidir. Bekleme listelerindeki hastalar da giderek çoğalmaktadır.
Tüm dünyada amaç organ nakillerinde kadavra vericili donörleri kullanmak olmasına rağmen, maalesef bu mümkün olamamaktadır. Amerika, Norveç ve İngiltere gibi ülkelerde de canlı vericili böbrek nakli oranı son yıllarda % 1-2 ‘lerden % 30 – 40 ‘lara ulaşmıştır. Ülkemizde de ilk amaç kadavra vericili böbrek naklini arttırmaktır. Bunun için de herkesin bu konuda çalışması ve toplumu bilinçlendirmesi gerekmektedir.
Unutulmaması gereken önemli noktalardan biri de, uzun dönemde canlı vericili böbrek nakli başarısının kadavra vericili nakillere göre daha iyi olduğudur. Bunun nedenlerine bakacak olursak canlı vericide alınacak böbreğe ait incelemelerin daha ayrıntılı yapılabilmesi , kadavra vericili donörde ne kadar hızlı davranılsa da organın bir kaza yada beyin kanaması gibi ciddi bir sebeple yoğun bakımda yatan, bir süre burada tedavi alan ve tüm bunlara rağmen vefat eden bir kişiden alınmasından doğan sorunlar uzun dönemde canlı vericili böbrek naklinin daha başarılı olmasına neden olmaktadır.
Son dönem böbrek yetmezliği hastalarının tedavi yöntemlerine gore yaşam sürelerine baktığımız zaman yine en iyi yöntemin canlı vericili böbrek nakli olduğunu görmekteyiz.
Diğer önemli nokta kadavra veya canlı vericili böbrek naklinden sonra tekrar diyaliz ile yaşamın sürme şansı varken diyalizden sonra ikinci bir tedavi yöntemi maalesef yoktur.
Gerekli tıbbi incelemeler yapıldıktan sonra canlı böbrek donörü olan bir kişi sağlıklı olarak yaşamını sürdürebilir. Bir böbrek alındıktan sonra diğer böbrek fonksiyonları bir miktar artmaktadır. Bazı kişilerin doğuştan tek böbrekli doğduğunu ve sağlıklı bir yaşam sürdüklerini de unutmamak gerekir.
18 yaşını bitirmiş, akli dengesi yerinde olan ve bir yakınına böbrek vermek isteyen herkes böbrek verici adayı olabilir
Canlı vericiler:
I. Derece akraba: Anne, baba, çocuk
II. Derece: Kardeş,dede,nine,torun
III. Derece: Teyze-hala-amca-dayı -yeğen(kardeş çocuğu)
IV. Derece: III.Derece akrabaların çocukları
Eşler ve eşin aynı derece akrabaları.
KİMLER NAKİL OLABİLİR ?
Son donem böbrek hastalarının hemen hemen hepsi nakil olabilirler.
_ şeker hastaları
_hcv hastaları
_hbv hastaları
_şişman ve zayıf hastalar
_ daha önceden nakil olmuş hastalar